TIPS: 14 tips voor een heldere website

Website bezoekers kijken meestal haastig en slordig. Zij scannen de aangeklikte pagina's en klikken veel, maar lezen nauwelijks. Het oog van de bezoeker valt vooral in het midden van het scherm en iets minder naar de navigatiebalken links en bovenin. De rechter- en onderkant van het scherm worden amper bekeken en scrollen doen bezoekers alleen bij opgezochte informatie, zo blijkt uit testobservaties bij gebruikers.

Laat ze niet verdwalen of wegklikken. Hieronder vindt u veertien usability-tips voor uw website.

De homepage wordt het meest bezocht. Deze moet u optimaal inrichten om de inhoud van uw website goed in beeld te brengen. Plaats de informatie in het midden van de site en via knoppen in de linker/rechter- en/of bovenste navigatiebalk.

Navigatiebalken scoren het beste bovenin of links van de site. Geef elke knop op die balk een titel die duidelijk maakt naar welke informatie, producten of diensten hij leidt. Bezoekers klikken bijna uitsluitend op knoppen die daar glashelder over zijn. Knoppen als 'informatie' of 'algemeen' kunnen van alles betekenen. Kijk ook uit met jargon, afdelingsnamen en voor de leek onduidelijke productsoorten. Bedenk altijd of de onbekende bezoeker zich er voldoende bij kan voorstellen.

Net als de homepage moeten ook de pagina's van (sub)rubrieken duidelijk maken welke waardevolle informatie er te vinden is. De navigatiebalkknoppen zijn namelijk te kort om de inhoud van een (sub)rubriek volledig duidelijk te maken. Plaats dus een overzicht van de belangrijkste (sub)rubriekonderdelen links of in het midden van het scherm.

Als de bezoekers verder surfen op de site moeten ze zich continu kunnen oriënteren: waar zijn ze en waar kunnen ze naartoe? Ideaal hiervoor is een linker of rechter navigatiebalk die openklapt. Als de bezoeker op een knop klikt, komen de subknoppen tevoorschijn. De bezoeker blijft zo overzicht houden van waar hij zich op de site bevindt. Ook een 'kruimelpad' werkt goed. Dat is een soort van wegwijzer, boven in het inhoudelijk deel van de pagina, die van de homepage tot de bewuste pagina leidt, met 'links' naar de bovenliggende niveaus.

De back- of terugknop van de browser moet altijd naar de vorige pagina leiden. Dat is lang niet altijd het geval. Laat het logo, liefst linksboven, linken naar de homepage. Plaats ook elders een knop Home naar de homepage.

Professionele sites hebben geen frames. Dat bij het scrollen de navigatie uit beeld kan verdwijnen, weegt minder zwaar dan de nadelen van de frames.
• Als iemand via een zoekmachine op uw site terecht komt, krijgt hij de pagina zonder begeleidende frames, dus zonder logo en navigatiebalken. Hij kan de informatie moeilijk plaatsen en kan niet verder op de site.
• De afzonderlijke pagina's hebben geen eigen webadres. Pagina's zijn daarom ook moeilijk te bookmarken en kunnen ook niet als link naar iemand worden gemaild.
• Het printen van de webpagina is erg lastig. Meestal wordt slechts één van de frames afgedrukt, en niet zelden het verkeerde.

Test voordat u daadwerkelijk online gaat uw site bij proefgebruikers. Daarmee kunt u alvast eventuele gebruikersproblemen opsporen en elimineren. Testen kunt u zelf doen: laat medewerkers of anderen die minder bekend zijn met de inhoud van de site rondsurfen. Laat ze hardop denkend zoeken naar belangrijke, maar ook naar minder in het oog springende informatie, naar bekende en minder gangbare producten of laat ze een ingewikkelde bestelling doen. Kijk wat er gebeurt en waar het misgaat. En los vooral de euvels op. Laat de site eventueel testen bij proefgebruikers via een professioneel bureau. Kijk zelf mee. Want hoe gebruikersvriendelijker uw website is, hoe beter u de klant van dienst kunt zijn.

Te vaak presenteert een bedrijf of instelling zichzelf, of de structuur van de organisatie. Maar de bezoeker komt vooral voor de inhoud van uw bedrijf. Wat kan hij bij uw kopen, welke diensten kan hij afnemen of wat kan hij van u leren? Breng die informatie prominent in beeld. Bedrijfsinformatie en/of -historie kunt u beter plaatsen op een nieuwe pagina onder een duidelijke knop op de home.

Informatie onder een knop mag niet óók onder een andere knop passen. Voor de bezoeker is dan niet duidelijk waar hij iets moet zoeken. Zo bevatte de website van de Kamers van Koophandel fiscale informatie voor starters. Bij een test bleek dat het voor proefbezoekers niet duidelijk was of ze die moesten zoeken onder de knop 'ondernemer worden', 'checklist' of 'de papierwinkel'. Alle drie de knoppen leken geschikt. Ook bleek de informatie verspreid onder verschillende knoppen te staan.

Als u geen nieuwsleverancier bent, wees dan terughoudend met het geven van nieuws op de homepage. Bezoekers zijn daar lang niet altijd in geïnteresseerd. Gebruik de ruimte die het inneemt liever voor een inhoudelijke weergave van de site. Als u toch nieuws op de homepage plaatst, gebruik er dan zo min mogelijk ruimte voor. Maak duidelijke, korte koppen en plaats hooguit drie regels tekst per item. Geen plaatsen en data, die komen in het nieuwsbericht zelf. En wees actueel. Oud nieuws is geen reclame voor uw site.

Een potentiële klant die geïnteresseerd is in meer informatie wil u bellen of mailen of uitzoeken waar u bent gevestigd. Plaats daarom op de home-pagina een knop Contact. Te vaak worden de adresgegevens ofwel verstopt of domweg niet geplaatst. Daarmee stuurt u de potentiële klant linea recta naar de concurrent.

Geef elke pagina een titel die de lading dekt én overeenkomt met de knop of links erheen. Deze titel moet goed in beeld komen, bovenin het inhoudelijk deel van de pagina. Klopt de titel niet met zijn verwachting bij het aanklikken van de knop of link, dan raakt de bezoeker in verwarring en klikt hij snel terug naar de vorige pagina.

Niet alleen de knoppen, maar ook de links in het inhoudelijk deel van de site moeten glashelder maken waar zij naartoe leiden. Gebruik titels van teksten of documenten niet klakkeloos als link, want dat is niet altijd even duidelijk. Een voorbeeld. Op de website van het Vara radioprogramma Vroege Vogels was een tekst over autowassen gelinkt met de titel 'wasberen'. Geen van de proefbezoekers vermoedde informatie over autowassen achter die link. Daarmee was de informatie dus onvindbaar.

Hoe meer de tekst als een blok overkomt, hoe minder mensen geneigd zijn te gaan lezen. Houd uw teksten dus kort en eenvoudig. Zorg dat klanten het belangrijkste zien voordat ze écht gaan lezen.
Plaats belangrijke boodschappen in korte bewoordingen prominent in beeld. Maak lange teksten goed scanbaar: het belangrijkste vooraan, korte alinea's (maximaal vijf korte regels) met witregels en veel informatieve kopjes.